Iconen

http://www.boesendorfer.com/ & Oscar Peterson http://en.wikipedia.org/wiki/Oscar_Peterson
http://oscarpeterson.com/news/,
C. Bechstein http://www.bechstein.com/aboutbechstein/default.aspx & Jorge Bolet
http://en.wikipedia.org/wiki/Jorge_Bolet
http://www.soundfountain.org/rem/rembolet.html
,
CEUSmaster & Claire Worrall (Keyboardist of Robbie Williams)
http://www.boesendorfer.com/index.php?menu=89&dsp=100&act=det&id=132&lang=en

Dr. Alfred Zellinger Bösendorfer-CEO Dr. Alfred Zellinger pointed out, that CEUSmaster is the only Stage-Piano worldwide, which is based on an original keeyboard and action of a concert grand. »We take the parts out of the same shelf as our concert grands.«

Fazioli
http://www.fazioli.com/eng/reference_book.php
& Vladimir Ashkenazy
http://www.philharmonia.co.uk/thephilharmoniaorchestra/vladimirashkenazy/


Grotrian-Steinweg
http://www.grotrian.de/grotrian_e/html/grotrian.htm
& Clara Schumann ,
Pleyel http://www.pleyel.fr/& Fredric Chopin
http://en.wikipedia.org/wiki/Fr%C3%A9d%C3%A9ric_Chopin
http://www.chopin.pl/biografia/index_en.html


Ibach http://www.ibach.de/eng/ibach-e.htm & Max Reger
http://en.wikipedia.org/wiki/Max_Reger
,
Schimmel http://www.schimmel-piano.de/index.php?id=2
& Udo Jurgens http://en.wikipedia.org/wiki/Udo_Jurgens
http://www.udojuergens.de/,
Steingraeber & Söhne & Daniel Barenboim
http://en.wikipedia.org/wiki/Daniel_Barenboim
,
Steinway & Sons & Vladimir Horowitz
http://en.wikipedia.org/wiki/Vladimir_Horowitz
Horowitz's PianosEarly in 1934, as a wedding present, Steinway presented Vladimir and Wanda Horowitz with a Steinway Model D, Serial #CD279503 (the "C" denotes for pianos deemed worthy by Steinway for Concert use.
The "D" indicates the size of piano, in this case, nine feet long). In the early 1940s, this piano was replaced with CD314503.
This is the piano Horowitz kept in his New York townhouse, and used in recitals and recordings from 1974-1981 and 1985-1987.
CD186 (Steinway often dropped the first three digits with "CD" pianos) was selected by Horowitz for his return recital in 1965. (He described the tone as "more mellow [than his other piano], more like the human voice.")
CD186 was used for subsequent concerts and recording sessions until it suffered catastrophic failure in late 1972 and was retired from professional use.
CD223 was Horowitz's piano while he kept a summer home in New Milford, Connecticut.
It replaced CD186 for Horowitz's last Columbia sessions in late 1972/early 1973.
CD75, built in 1911, was found by Franz Mohr, Horowitz's tuner, in Steinway's basement and restored by him. Horowitz used the piano from 1981-1983.
CD443, Horowitz's last piano, was selected by Horowitz for home use, to avoid the inconvenience of hauling CD314503 from Horowitz's second floor living room when he went on tour.
At first Horowitz had reservations about the piano's action (which was rather heavy) but came to love the instrument so much that, when he briefly considered concertizing in 1989, he planned to take CD443 with him.
This piano was used for recording sessions made at Horowitz's home in 1988 and 1989.,
Yamaha & http://en.wikipedia.org/wiki/Elton_John
Elton John http://www.eltonjohn.com/,
.

Wetenswaardigheden

Piano wetenswaardigheden
voor antwoord op vele pianovragen
________________________________________
Hoeveel toetsen heeft een piano of vleugel?
Standaard totaal 88 toetsen, waarvan 52 witte en 36 zwarte. (7 ¼ octaaf). Sommige vleugelmerken (o.a. Bösendorfer ) maken vleugels met meer toetsen. (tot 3 octaven)
Van welk materiaal zijn de toetsen gemaakt?
De toetsen zijn gemaakt van hout dat wordt belegd met ivoor of kunststof voor de witte toetsen en met ebbenhout of kunststof voor de zwarte toetsen
Hoeveel snaren heeft een piano of vleugel?
Het aantal bassen verschilt per merk en model.
Een Yamaha vleugel, model C3 heeft bijvoorbeeld 42 bassnaren en 186 staalsnaren.
Een August Förster piano, model 114 heeft 49 bassnaren en 171 staalsnaren.
Van welk materiaal worden de snaren gemaakt?
Van staaldraad. De bassnaren worden (om ze meer massa te geven) omwikkeld met koperdraad.
Hoeveel weegt een piano?
Een piano weegt gemiddeld 200 kg. Sommige piano’s zijn zwaarder; de Bösendorfer 1.30 weegt bijvoorbeeld 298 kg.
Wat zijn de afmetingen van een piano?
De breedte van een piano ligt gemiddeld tussen 1.45m en 1.55m.
De hoogte van een piano ligt tussen 1.00m en 1.30m.
De diepte van een piano ligt gemiddeld tussen 0.50m en 0.60m.
________________________________________
________________________________________
Is een hogere piano altijd mooier dan een lagere?
Hoge piano’s hebben meestal een grotere zangbodem en langere snaren dan kleine piano’s. Hierdoor zal in de meeste gevallen de toon beter zijn, maar het hoeft niet altijd zo te zijn.
Hoeveel weegt een vleugel?
Een vleugel voor gebruik in de woonkamer weegt gemiddeld 300 tot 350 kg.
Concertvleugels zijn zwaarder; een Bösendorfer Imperial (2.90 m) weegt zo’n 750 kg.
Wat zijn de afmetingen van een vleugel?
De breedte van een vleugel ligt gemiddeld op 1.50m.
De lengte varieert van ca 1.40 tot 3.00 m.
Wat is de juiste toonhoogte van een piano of vleugel?
De algemeen gebruikte toonhoogte bij piano’s is A-440 hz. In concertzalen wordt meer en meer gebruikgemaakt van een iets hogere stemming. (A-442 hz)
Hoe komt het dat een piano of vleugel ontstemt?
Een piano ontstemt voornamelijk door wisselingen in de luchtvochtigheid. Door deze wisselingen in vochtigheidsgraad krimpt het hout van de zangbodem bij droogte en zet het uit bij een hoge vochtigheidsgraad. De snaren, die via de kam strak verbonden zijn met de zangbodem, krijgen zodoende meer spanning bij uitzetten van het hout (de toonhoogte stijgt) en minder spanning bij krimpen van het hout. (de toonhoogte daalt)
Hoe vaak moet een piano gestemd worden?
Een piano ontstemt voornamelijk door wisselingen in vochtigheidsgraad.
Hoe constanter de luchtvochtigheid, hoe beter het instrument stemming houdt.
Uitgaande van een normale situatie is het voldoende als een piano twee tot drie maal per jaar wordt gestemd. Bent u extra kritisch dan is vier tot zes maal per jaar meestal voldoende.Instrumenten die niet gebruikt worden moeten tóch minimaal een maal per jaar gestemd worden.
________________________________________

Wat is intoneren?
Intoneren is het op de juiste hardheid brengen van de vilten hamerkoppen. Door op een speciale wijze met naalden in de hamerkoppen te prikken, wordt de toon zachter. Door het hamervilt te “persen” wordt de toon harder.
Intoneren is noodzakelijk om de klank van de piano aan te passen aan de akoestiek van de ruimte. Een ruimte met veel stoffering vraagt een hardere hamerkop dan een ruimte met weinig stoffering.
Intoneren is een van de moeilijkste werkzaamheden in het pianomakersvak. Dit, omdat alle 88 hamerkoppen dezelfde hardheid moeten krijgen
Is het slecht voor de piano als mijn kind, dat nog geen piano kan spelen, zomaar wat toetsen aanslaat?
Nee, een beroepspianist slaat bij sommige muziekstukken de toetsen veel harder aan dan de meeste kinderen doen. Een goede piano is hierop berekend.
Hoe zit het met de waardevastheid van een piano of vleugel?
Een piano of vleugel is zeer waardevast. Bij het eerste gebruik zal het nieuwe instrument een waardevermindering van zo’n 25% ondergaan. Na het aannemen van deze gebruikswaarde zal de waarde de eerste 20 jaar meestijgen met de stijging van de nieuwprijs. Na verloop van enige tijd kan de gebruikswaarde de historische aanschafwaarde overstijgen. Natuurlijk is ook de staat van onderhoud en eventuele slijtage van belang bij het vaststellen van de waarde.

Leader piano action by Renner

The piano action is a complex assembly of special levers, delicate surfaces, and mechanisms, which all work together to transmit the energy and musical expression of the player throughout the entire instrument. Natural materials like wood, leather, and special felts, form the core structure of this dynamic mechanism, and must be carefully seasoned and processed to meet the exacting requirements necessary for the long term stability and responsiveness for which the Renner action is renowned.

Almost in every piano a Renner
source: Wikipedia
Customers
The largest manufacturer of pianos and grand buffet, Wilhelm Schimmel in Brunswick is the largest customer. Furthermore, the mechanisms used exclusively by renowned brands such as the Hamburg branch of Steinway & Sons , Fazioli in Italy , Bösendorfer in Austria , Grotrian-Steinweg , Bechstein , Ibach , Feurich , Seiler , Sauter , Steingräber & Söhne , Pfeiffer , Leipziger Pianoforte Fabrik , Zimmermann , Steinberg , Blüthner , August Förster , in other words, all known German piano builders. Renner also supplies to other European piano manufacturers by name, such as Rameau , Pleyel , Petrof , ERA Seidl , Calisia , Legnica and Asia to Daewoo , Samick , Young Chang and Kawai . In America delivers Renner: Baldwin, Walter Charles and Mason & Hamlin .

Differences in Piano's Action Mechanisms

Renner Mechaniek

Louis Renner GmbH is de toonaangevende fabrikant van pianomechanieken in de wereld. Alle Europese en de meeste Amerikaanse pianofabrikanten laten bij Renner de mechanieken voor hun duurdere en duurste instrumenten fabriceren.

 

Steingraeber-Ferro-Magnet-(SFM)-Mechaniek® werkte in samenwerking met Renner aan het benaderen van dezelfde aanslag voor de upright zoals bij grands, bij grands zijn de hamers langer en in het voordeel door de zwaartekracht bij het repeteren van de toets.

Steingraber Model 138 is the largest (upright piano) on the world market and sounds like a  6-foot salon grand.  With its latest refinements, this top-of-the-line model achieves an exclusivity that wants for nothing, and was named ‘world’s best’ in Paris.  In music conservatories, small halls, and even in churches this upright replaces grands, to which the motto, “Better a top-notch upright than a mediocre grand,” applies! 

Unique to the market, you have the choice of two touches by different actions:

- 138 K for classical touch
- 138 K SFM (Steingraeber-Ferro-Magnet-action) with a repetition point at 1-2 mm (=8-9 mm key depth like grand pianos)

Optional extra: chamber music dampers in the upper bass register for the bi-chords (+30% efficiency). In the lower section, the large dampers are our standard.

Mason & Hamlin is proud to use Wessell, Nickel and Gross actions in its pianos.

 KAWAI has it's own mechanisms

Pianoforte.

De piano is een slag-, toets- en snaarinstrument uit de citerfamilie dat bespeeld wordt met een enkel klavier en 2 of 3 pedalen.

De originele naam is eigenlijk pianoforte, dat letterlijk zacht en sterk betekent. Hiermee werd aangegeven dat er hard en zacht op te spelen was, iets dat bij het klavecimbel, één van de voorlopers van de piano, nagenoeg onmogelijk was. Omdat de naam verder ingekort werd tot piano, heeft de term pianoforte inmiddels de betekenis gekregen van "authentiek" instrument van de barok- en klassieke periode. Soms ziet men ook wel de term fortepiano, wanneer men de voorloper van de moderne piano bedoelt.
De huiskamerpiano (ook buffetpiano genoemd) is meestal verticaal opgebouwd (staand) en de piano met de snaren horizontaal noemt men een vleugel of vleugelpiano.

Geschiedenis
De piano is tussen 1698 en 1709 door Bartolomeo Cristofori in Florence uitgevonden, en heette toen pianoforte of fortepiano, of hammerklavier. Silbermann was een van de eerste Duitse pianobouwers, en Johann Sebastian Bach heeft ook al kennis gehad van diens instrumenten. De vernieuwing van klavecimbel naar pianoforte was enorm, er was een nieuw type instrument ontwikkeld, dat een totaal andere klank had. Aanvankelijk waren de hamertjes met hard leer omspannen, later werd dat vervangen door het zachtere samengeperste vilten hamertje, wat grote invloed op de klank had, en een rondere meer zangerige toon opleverde. Het mechaniek werkte aanvankelijk als volgt: Drukte men een toets in, dan sloeg een hamertje tegen een snaar. Dat was een vernieuwing, want tot die tijd kende men alleen het door een toets getokkelde snaar principe. Bij de 'stoss-mechaniek' (werd later het Engelse mechaniek) zit de hamer op een aparte hamerlijst, bij de 'prell-mechaniek' (werd later de Duitse of Weense mechaniek) is de hamer onmiddellijk op het achtereinde van de toets bevestigd. Dit mechaniek speelde veel lichter dan het stoss-mechaniek. In 1823 vond Erard de repetitie-mechaniek uit (mechanisme à double échappement), waarbij de hamer na de aanslag niet in de rusttoestand terugvalt, doch halverwege wordt opgevangen door een met leer bespannen 'vanger'. Het voordeel was dat er nu sneller achtereen op dezelfde toets kon worden gepeeld ofwel gerepeteerd. Het gietijzeren raam en het kruissnarige systeem werden voor het eerst in Amerika toegepast. Hierdoor konden er ook grotere spanningen op de snaren komen dan bij de houten frames van voor die tijd, wat resulteerde in krachtiger fortes en betere stembaarheid. Broadwood kreeg het patent op de uitvinding van het pedaal in 1783.

Moderne mechaniek
In rust drukken zachte vilten dempers tegen de snaren, om het doorklinken te voorkomen. Door het neerdrukken van een toets wordt deze demper van de betreffende snaar af getild, en slaat een met hard vilt beklede hamerkop tegen de snaren. Het trillen van de snaren wordt middels een kam (voor het midden- en hogetonengebied) en een baskam (voor het lagetonengebied) overgebracht naar de zangbodem waardoor deze gaat zingen (resonantie). Als de toets wordt losgelaten, wordt de demper onmiddellijk weer tegen de snaar gedrukt waardoor de toon verstomt. Om het volume van de klank te vergroten, zijn de snaren in het midden- en hogetonengebied dubbel of zelfs in drievoud uitgevoerd. De hoogste tonen worden doorgaans niet gedempt, omdat de hoogste tonen veel korter doorklinken.

De piano heeft twee of drie pedalen:

Het linker pedaal brengt bij de staande piano, de hamerkoppen in hun rustpositie dichter bij de snaren, waardoor het geluid van de aanslag zachter wordt; kortere afstand betekent hierbij minder acceleratie met als gevolg een verminderde kracht bij het raken van de hamer op de snaren. De muziekterm voor dit pedaal is una corda. Bij een vleugel verschuift dit pedaal namelijk het hele klavier inclusief mechaniek, waardoor de hamers in plaats van de twee of drie snaren per toets er nog maar een of twee raken, wat een minder volume geeft. Als het pedaal opnieuw in de oorspronkelijke positie gebracht wordt, heet dit tre corde, wat 3 snaren betekent.
Het rechter pedaal (sustainpedaal) laat de toon doorklinken na het loslaten van een toets doordat je met het indrukken van dit pedaal alle dempers van de snaren haalt. Als er sprake is van met pedaal spelen dan wordt steeds het rechter pedaal bedoeld.
Als er een derde (middelste) pedaal aanwezig is kan dit verschillende functies hebben:

moderatorpedaal of studiepedaal dat een viltstrook tussen de hamerkoppen en de snaren brengt. Dit middelste pedaal is bedoeld om te vergrendelen voor het geval men wil oefenen zonder te veel geluidsoverlast te veroorzaken. Vele staande piano's zijn hiermee uitgerust.
sostenutopedaal, dat alle snaren door laat klinken waarvan de toets is ingedrukt op het moment dat het pedaal wordt ingedrukt. Dit hebben enkel de grotere vleugelpiano's, en sommige staande piano's zoals de piano Yamaha U3C.
De meeste piano's hebben sinds ongeveer 1885, 88 toetsen, met een Ambitus van A0 tot C8, (van ''A tot c'''''), dat is een bereik van zeven octaven plus een kleine terts. Het aantal snaren kan per piano verschillen. Dit is afhankelijk van de mensuur die gebruikt is door de fabrikant. De snaren van een piano zijn gespannen in een gietijzeren frame wat pantserraam genoemd wordt. De trekkracht van de snaren op het pantserraam is voor alle snaren samen ongeveer 18000 kg.

Alle moderne huiskamerpiano's zijn kruissnarig uitgevoerd om de lengte/dikte/spanningsverhouding te kunnen optimaliseren binnen de beperkingen van de gegeven hoogte van de piano (mensuur).

Een vleugelpiano is in feite een piano waarbij de snaren niet staand, maar liggend zijn opgesteld. Ze zijn meestal langer uitgevoerd en klinken - vooral de laagste snaren - helderder, door een gunstiger lengte/dikte/spanningsverhouding. De vleugel ontleent zijn naam aan de vleugelvorm. De maten variëren van kleine salonvleugel (1.35 meter lang) tot grote concertvleugels (meer dan 3 meter lang).

Stemmen
Regelmatig, voor piano's die in huiskamers staan globaal twee keer per jaar, en zeker als het instrument langere tijd geteisterd wordt door fluctuaties in temperatuur en luchtvochtigheid, moet de piano gestemd worden; d.w.z. de tonen moeten weer op de juiste onderling corresponderende hoogten worden gebracht. Het stemmen van een piano is een vaardigheid die de bespeler - de pianist - over het algemeen niet zelf bezit. Hiervoor moet een speciaal opgeleide pianostemmer de piano komen stemmen.

Het stemmen gebeurt door het verdraaien van de stempennen, waaraan de snaren vastzitten. Hierdoor verandert de spanning en daarmee de toonhoogte van de snaar. De verdeling van de twaalf tonen binnen een octaaf heeft Pythagoras al hoofdbrekens gekost omdat de reinklinkende frequentieverhoudingen van octaven (1:2), kwinten (2:3) en kwarten (3:4) wiskundig niet verenigbaar zijn. Deze onvolmaaktheid leidde in eerste instantie tot veel verschillende stemmingen. Een voorbeeld hiervan is Werckmeister III.

In de tegenwoordig gebruikte gelijkzwevende stemming wordt deze onvolmaaktheid gelijkmatig verdeeld. Daarbij kan in elke toonsoort gespeeld worden omdat dan de tonen onderling ongeveer zuiver klinken. De onderlinge toonsafstanden worden zodanig verdeeld, dat de frequenties van alle tonen zich onderling verhouden als de twaalfdemachtswortel uit 2, dat is (afgerond) 1,059463094. De onvolmaaktheid varieert per instrument, dit komt door de aan snaarinstrumenten inherente complicerende factor genaamd inharmoniciteit.

Extra aandacht ....Yamaha bedankt .....

Baldwin [Samick is nu eigenaar] & Yamaha verdienen extra aandacht om te vermelden.
Deze bedrijven maken het mogelijk een breed assortiment in waarde te laten.

Wellicht is onderstaand reeds achterhaald.
Gibson-Baldwin maken zelf een breed scala aan instrumenten, Chickering, Howard, Hamilton, Wurlitzer en trekken de kar voor de Bechstein Gruppe, die op haar beurt andere merken op de markt behoudt. Om een paar merken te noemen: Bohemia, Hoffmann, Euterpe, Steinmann en Zimmermann

Afgebeeld Bechstein Academy [betaalbare klasse]

Yamaha, zelf een groot producent van muziekinstrumenten is inmiddels eigenaar van Bösendorfer. [volgens zeggen: de Rolls Royce onder de piano's]
Ongetwijfeld blijven electronica technieken doorontwikkelen, een prachtig voorbeeld is de CEUSmaster, Small like a Stage Piano, huge sound like an Imperial Concert Grand.

A true grand in every sense but size, Yamaha’s GranTouchTM combines the incomparable ‘touch’ of the Yamaha grand piano keyboard with amazingly life-like digital tone to capture the true essence of an acoustic grand piano in an elegantly compact, lightweight design.

Genuine Grand Piano Action
Incorporating an actual Yamaha grand piano keyboard and action, the GranTouch achieves a natural feel and delicate control that puts it in a league of its own. And with digital tones stereo sampled throughout the full acoustic range of a Yamaha CFIIIS concert grand, the GranTouch attains an unrivalled level of piano sound reproduction, and uses 30 MB of memory to far surpass the power and quality of standard digital pianos.

Precision Digital Playback for Astounding Acoustic Realism
Yamaha’s continuous-position optical key sensors work with optical hammer speed sensors to deliver impeccable accuracy in timing, dynamics, and the subtlest nuances of play, ensuring that every performance action is faithfully reproduced. A built-in, state-of-art XG tone generator provides hundreds of instrumental and specialty voices that also work with external MIDI equipment for reproducing fully orchestrated concerts.

Unparalleled Opportunities for Musical Creativity and Enjoyment
With an extraordinary integration of musical technologies, the GranTouch offers unsurpassed performance and versatility for virtually limitless playing, learning, and musical possibilities. You can record and play back your performance, or listen to the performances of great artists – reproduced ‘live’ with realistic key movement. You can cancel key movement to play along, change playback tempo or transpose into other keys, or play one hand while the GranTouch plays the other. You can even link the power of the GranTouch to a PC for unlimited song storage capacity, connection to computer software, and access to a world of online music resources.

De pianokruk ...het geheugen...

De 1e herinnering gaat uit dat ik op de pianokruk moest klimmen met gevaar voor eigen leven. Al snel ben je er gewag van, dat als de kruk omvalt en je krijgt hem over je heen en op je tenen, dan was het huilen geblazen.
Op de pianokruk geklommen met bengelende beentjes en kleine handjes en vingers en dan maar toetsen indrukken, tot je een tik op vingers kreeg of een zet. “En nu wil ik,” zei dan een zusje of broertje. En dan het 1e muziekschriftje op het klepje. Mijn vader tekende een appel en deelde die in twee halve appels en nog delen door twee in vier kwart appels en zo leerde ik tellen met muziek, 1,2,3,4. Moe-der ligt een kip in het wa-ter is gewoon 1,2,3,4 en kip op de volgende 1e tel in de tweede maat. Zo leerde ik mijn eerste liedje op de witte toetsen rondom het sleutelgat van de klep met een appel en een eenvoudig versje voor het eerst tellen in mijn derde levensjaar. Spelenderwijs leerde ik noten lezen en zingen. “Had ik maar beter mijn best gedaan,”komt nu nog wel eens in je op. Als je terugkijkt op het leven besef je intens de beïnvloeding van de pianokruk.
Samen met mijn broers en zusjes, toen we iets groter waren, bouwden wij de matrassen in het bed zo om, dat er banken en zittingen ontstonden, zoals in een auto en dan was de pianokruk het stuur.
We mochten in die bedauto om en om sturen of meerijden, dan lieten we ons in de taxi meerijden en vroegen aan de chauffeur, “maak maar een mooie rit” en dan vroegen wij “waar zijn we nu chauffeur, vertel eens ?”
Met vader op bezoek bij zijn leraar, hoe oud zal ik zijn geweest, ik vermoed een jaar of 4, in de nabijheid van de Perzina vleugels, die naast elkaar stonden in een groot Amsterdams herenhuis uitkijkend op het Vondelpark, Gezeten op de knie van mijn vader mocht ik van deze meneer de koektrommel leegeten. Later vertelde ik vol trots bij het 1e contcertgebouw bezoek samen met mijn dochter en wees haar zijn afbeelding op een schilderij. “Kijk bij deze meneer mocht ik de koektrommel leegeten, hij was de leraar van mijn vader”. Hoe vaak heb ik dat niet verteld. Nog steeds koester ik de handgeschreven kerstliederen voor zang en piano van deze meneer.

Het borrelglaasje in de kast en de stomme piano.
Op pianoles bij een vriend van mijn vader, ik spijbelde wel eens om met de buurjongetjes te gaan straatvoetballen. Ik kreeg heel veel vingeroefeningen en als ik dan een stukje mocht laten horen wat ik had ingestudeerd, liep de leraar direct weg om in zijn kast te gaan snuffelen en sorteerde hij zijn bladmuziek. Wat ik me nu nog herinner, het klok-klok-klok geluid van het vullen van een borrelglaasje, `citroentje met suiker, bessenjenever of oude jenever` en de eerste slurp ontging me niet. Hij corrigeerde me met zijn rug naar me toe, hij wist natuurlijk precies wanneer ik een fis of gis moest spelen. Ik herinner me ook nog wel het grapje de fis moet viezer om interessant te doen. Als ik pianoles kwam, moest ik ook vaak wachten en werd in de voorkamer gelaten, ik durfde dan niet piano te spelen, maar speelde op de stomme piano. Als je dan een noot missloeg hoorde je het tocht niet. Het blijft de enigste `stomme` piano in mijn herinnering die ik ooit heb gezien. Je kon erop zelfs de aanslag lichter en zwaarder instellen.

De pianokruk wisselt in mijn herinnering van stoel naar bank en de piano’s komen niet voorbij, je zocht ze op. Meestal zijn de instrumenten vertikaal (het woord buffetmodel kom ik zojuist voor het eerst op internet tegen) in de kleuren zwart, bruin, wit of soms twee-kleurig gelakt en zelfs in harpvorm gebouwd. De piano´s verschilden sterk met 85 of 88 toetsen en waren dan weer hoger of lager, breder of smaller en soms ook dieper, dat waren meestal pianola´s waar de rollen van ontbraken. De pianola herinner ik me had een zware aanslag.

De Engels sprekenden onder ons hebben het steeds over de Grand Piano en de Fransen spreken van een Piano à Queu en die zijn horizontaal gebouwd en wij noemen dat weer vleugels. Aan de vleugel gezeten kreeg ik les bij mijn laatste leraar en dan ontdek je pas echt de verschillen in klank klankkleur en aanslag. Was je dan ergens op bezoek, dan twijfelde je soms wel. Het uitgangspunt was niet spelen, totdat weerstand niet kon worden weerstaan. Zo leerde ik verschillen ontdekken in mechanieken en merken Schiedmayer Grotrian Steinweg, Carl Bechstein, Haake, Strümer, Thürmer, Pleyel, Rippen, Zimmermann, Baldwin, Kawai, Yamaha, Seiler, Ibach, Fazioli, Steinway & Sons,  Bösendorfer en anderen.

Enkele hoogtepunten herinnerend, onze 3 jarige zoon was uit logeren en mijn vrouw herstelde van de geboorte van onze dochter, op die dag werd een oud-tante begraven en zocht ik kennissen op met een piano. Vol trots vertelde ik, dat we een dochter hadden gekregen. Ik speelde toen stukken, die ik nu opnieuw zou moeten instuderen.